Dhandhanggula

"Serat Tripama" yasan Dalem KGPAA MN IV, pupuh Dhandhanggula ingkang sampun kawerdeni kanthi basa gancaran (punten dalem sewu, punika namung asilipun anggen kula mideringrat ing jagat maya ) :

Serat Tripama 

Anggitan : KGPAA Mangkunagara IV

Yogyanira kang para prajurit,

lamun bisa samya anuladha,

kadya nguni caritane,

andelira sang Prabu,

Sasrabau ing Maespati,

aran Patih Suwanda,

lalabuhanipun,

kang ginelung tri prakara,

guna kaya purune kang den antepi,

nuhoni trah utama.

Lire lalabuhan tri prakawis,

guna bisa saneskareng karya,

binudi dadi unggule,

kaya sayektinipun,

duk bantu prang Manggada nagri,

amboyong putri domas,

katur ratunipun,

purune sampun tetela,

aprang tandhing lan ditya Ngalengka aji,

Suwanda mati ngrana.

Wonten malih tuladhan prayogi,

satriya gung nagari Ngalengka,

sang Kumbakarna namane,

tur iku warna diyu,

suprandene nggayuh utami,

duk awit prang Ngalengka,

dennya darbe atur,

mring raka amrih raharja,

Dasamuka tan keguh ing atur yekti,

de mung mungsuh wanara.

Kumbakarna kinen mangsah jurit,

mring kang raka sira tan lenggana,

nglungguhi kasatriyane,

ing tekad datan purun,

amung cipta labuh nagari,

lan nolih yayah rena,

myang leluhuripun,

wus mukti aneng Ngalengka,

mangke arsa rinusak ing bala kapi,

punagi mati ngrana.

Yogya malih kinarya palupi,

Suryaputra Narpati Ngawangga,

lan Pandhawa tur kadange,

len yayah tunggil ibu,

suwita mring Sri Kurupati,

aneng nagri Ngastina,

kinarya gul-agul,

manggala golonganing prang,

Bratayuda ingadegken senapati,

ngalaga ing Korawa.

Minungsuhken kadange pribadi,

aprang tandhing lan sang Dananjaya,

Sri Karna suka manahe,

dene sira pikantuk,

marga dennya arsa males-sih,

ira sang Duryudana,

marmanta kalangkung,

dennya ngetog kasudiran,

aprang rame Karna mati jinemparing,

sumbaga wirotama.

Katri mangka sudarsaneng Jawi,

pantes lamun sagung pra prawira,

amirita sakadare,

ing lalabuhanipun,

aja kongsi mbuwang palupi,

manawa tibeng nistha,

ina esthinipun,

sanadyan tekading buta,

tan prabeda budi panduming dumadi,

marsudi ing kotaman.

(Conto telu-telune mau minangka patuladhan tanah Jawa. Becik (pantes) yen sakabehe para perwira nuladha sakadare (sakuwasane). Aja nganti mbuwang conto, jalaran yen tibaning apes dadi ina. Sanadyan tekade buta, ora beda kalawan titah liya, nggolek kautaman.)

Dhandhanggula.

1.

(Yogyane (becike) para prajurit, kabeh bisa niru (nyonto) kaya dongengan jaman kuna, andel-andele sang Prabu Sasrabau ing negara Maespati, sing asmane Patih Suwanda. Lelabuhane (jasa) kang diantepi dening patih Suwanda marang negara digelung (diringkes, dipadukan) dadi siji yaiku: guna, kaya, purun, nuhoni (ngantepi) trahing wong utama.

2.

(Tegese lelabuhan telung prakara yaiku : 1. guna, bisa mrantasi gawe supaya dadi unggul, 2. kaya : nalika paprangan negara Manggada, bisa mboyong putri dhomas, diaturake marang ratu, 3. purun : kekendale wis nyata nalika perang tandhing karo Dasamuka, ratu negara Ngalengka, patih Suwanda gugur ing madyaning paprangan.)

3. 

(Ana maneh conto sing prayoga (becik) yaiku satriya agung ing negara Ngalengka sing asmane Kumbakarna. Sanadyan wujude buta, parandene kepengin nggayuh kautaman. Nalika wiwit perang Ngalengka dheweke nduwe atur marang ingkang raka supaya Ngalengka tetep slamet (raharja). Dasamuka ora nggugu guneme Kumbakarna, jalaran mung mungsuh bala kethek.)

4.

(Kumbakarna didhawuhi maju perang, ora mbantah jalaran nglungguhi (netepi) watak satriyane. Tekade ora gelem, mung mikir labuh negara, lan ngelingi bapak ibune sarta leluhure, sing wis mukti ana ing Ngalengka, saiki arep dirusak bala kethek. Luwih becik gugur ing paprangan.)

5.

(Ana maneh sing kena digawe patuladhan yaiku R. Suryaputra ratu ing negara Ngawangga. Karo Pandhawa isih sadulur seje bapa tunggal ibu. R. Suryaputra suwita marang Prabu Kurupati ing negara Ngastina. Didadekake manggalaning (panglima ) prajurit Ngastina nalika ing perang Bratayuda.)

6.

(Dimungsuhake karo sedulure dhewe, yaiku R. Arjuna (Dananjaya). Prabu Karna seneng banget atine jalaran oelh dalan kanggo males kabecikane Prabu Duryudana. Mulane banget anggone ngetog kasudiran (kekendelan). Wusanane Karna gugur kena panah. Kondhang minangka prajurit kang utama).

7.

Katri mangka sudarsaneng Jawi,

pantes lamun sagung pra prawira,

amirita sakadare,ing lalabuhanipun,aja kongsi mbuwang palupi,manawa tibeng nistha,ina esthinipun,sanadyan tekading buta,tan prabeda budi panduming dumadi,marsudi ing kotaman.(Conto telu-telune mau minangka patuladhan tanah Jawa. Becik (pantes) yen sakabehe para perwira nuladha sakadare (sakuwasane). Aja nganti mbuwang conto, jalaran yen tibaning apes dadi ina. Sanadyan tekade buta, ora beda kalawan titah liya, nggolek kautaman.)
https://www.facebook.com/groups/328307537250009/permalink/377129672367795/